De afgelopen maanden zijn op steeds meer lijnen de vertrouwde Plan V treinstellen vervangen door sprinters van het type SGM of SLT. Vooral in het zuiden en oosten van Nederland worden eind 2015 nog op de laatste lijnen de markante Plan V treinstellen ingezet. Hoog tijd dus om voor ingang van de dienstregeling 2016 nog een afscheidstournee te maken door Nederland om op diverse lijnen met dit oer-Hollandse materieel te rijden.
Korte geschiedenis van het Mat ’64 treinstel
Qua uiterlijk lijkt het Mat ’64 materieel veel op de tien jaar eerder ontwikkelde Mat ’54 (Hondekop) maar ‘onder de motorkap’ heeft het treinstel een update gekregen. Het eerste prototype van de Mat ’64 is tussen 1961 en 1963 ontwikkeld en het treinstel kreeg de tijdelijke naam Plan TT (Treinstel Toekomst). De serieproductie is in 1964 gestart, vandaar ook de naam Mat ’64. De Mat ’64 treinstellen zijn zowel tweedelig als vierdelig gebouwd waarbij de vierdelige stellen worden aangeduid als Plan T en de tweedelige stellen als Plan V. Daarnaast wordt dit type treinstel door sommige ook aangeduid als ‘Apekop’.
Zoals hierboven gezegd is in 1964 begonnen met de serieproductie van de Mat ’64 treinstellen. In eerste instantie is begonnen met het bouwen van de vierdelige treinstellen waarna van 1966 tot 1976 de tweedelige stellen zijn gebouwd. Totaal zijn er 31 Plan T stellen en 246 Plan V stellen gebouwd.
Aanvankelijk is de productie van deze treinstellen gestart bij Werkspoor in Utrecht (treinstelnummers 401-438, 441-461, 472-483 en 801-840), maar na sluiting van deze fabriek in 1972 is de productie door Talbot (treinstelnummers 462-471 en 871-965) en Düwag (treinstelnummers 841-870) overgenomen. De treinstellen zijn in 13 deelseries gebouwd waarbij tussen de deelseries onderling verschillen zitten. Deelseries V1, V2 en V3 hadden een bagageruimte en V7 t/m V13 hadden een postafdeling. De overige deelseries hadden op de plaats van de bagageruimte/postafdeling een aantal banken staan.
In 2004 is de oudste serie treinstellen al buiten dienst gesteld en gesloopt op treinstel 419 na, deze is bewaard. Echter vanwege een aanrijding in 2009 is ook dit treinstel uiteindelijk gesloopt.
In de nadagen van het materieel (vanaf 2006) zijn de treinstellen niet alleen bij NS maar ook bij Connexxion op de Valleilijn, Arriva op de MerwedeLingelijn en Veolia transport op de Heuvellandlijn ingezet. Dit omdat tijdelijk materieel nodig was om de komst van de GTW treinstellen te overbruggen.
De inzet van de Plan V stellen is sinds 2009 verder verminderd door de komst van het SLT materieel. De laatste stellen Plan T zijn in 2010 buiten dienst gesteld en een groot deel van de Plan V treinstellen zijn sindsdien ook niet meer in actieve dienst.
Met ingang van de dienstregeling 2016 worden de Plan V treinstellen niet meer planmatig ingezet. Op 4 april 2016 valt formeel het doek en zijn alle Plan V treinstellen bij NS buiten dienst gesteld.
Afscheid nemen van de Plan V
Met het einde van de planmatige inzet van de Plan V treinstellen in zicht, wordt op 27 november 2015 samen met een stel andere Plan V liefhebbers nog een laatste rondrit gepland om op zoveel mogelijk trajecten met dit iconische treinstel te rijden.
’s Ochtends vroeg wordt vertrokken vanaf het midden van het land om al rond 9.30 uur op station Sittard aan te komen alwaar de eerste Plan V treinstellen ons opwachten. Het betreft treinstel 479 en 455 afkomstig uit de deelserie V6 en V4 die gezamenlijk de Sprinter naar Maastricht Randwyck vormen welke om 8.34 uur vertrekt.
