De spoorstaaf is één van het meest belangrijke onderdeel van de onderbouw. De spoorstaaf ook wel rail genoemd heeft als belangrijkste functies:
- Het dragen van de wiellasten en het verdelen van de belasting
- Het geleiden van de wielen in zijdelingse richting
- Het leveren van een vlakke rijbaan en het opnemen van aanzet- en remkrachten
- Zorgen voor een goede geleiding (bij elektrisch spoor)
- Het geleiden van de seinstromen
De vorm van de spoorstaaf berust zich op een I-profiel. De NS gebruikt 3 soorten profielen. de NP46, UIC54 en UIC60. NP staat voor Normaal Profiel. UIC staat voor Union Internationale de Chemins de fer. De NP46 profielen zijn oud en worden alleen nog bij reparaties toegepast. De UIC54 wordt wel gebruikt bij nieuwbouw en betreft een internationaal profiel. In Nederland wordt er soms ook nog gebruik gemaakt van het UIC60 profiel. Dit kun je vinden bij de HSL aanleg en de Betuwelijn. De getal wat achter de afkorting staat is het gewicht in kg van de spoorstaaf per meter.
De spoorstaaf kan je in 3 verschillende delen scheiden.
- Railkop; De vorm van de kop is zo gekozen dat er een goede samenwerking is met de wielen van een trein. Verder moet er een hoge slijtagereserve aanwezig zijn voor een lange levensduur
- Raillijf; De dikte van de lijf wordt bepaald aan de hadn van de stijfheid die een spoorstaaf moet hebben. Ook wordt er gekeken naar de stevigheid tegen het doorbuigen van de spoorstaaf.
- Railvoet; De breedte van de voet moet groot zijn om een goede drukverdeling te geven aan de dwarsliggers. Verder is de railvoet van belang bij het bevestingen van de spoorstaaf aan de dwarsligger. Het uitwisselen van spoorstaven kan niet altijd plaatsvinden omdat een voet van een NP46 kleiner is dan een voet van een UIC54 of UIC60.
